ระดับของระบบรักษาความปลอดภัย Safety Integrity Level หรือ SIL

Safety Integrity Level หรือ SIL คือเลขโดยมีค่าตั้งแต่เลข 1 ถึง4 โดยเป็นเลขที่บอกถึงระดับความสามารถของระบบรักษาความปลอดภัยที่ใช้ป้องกันการทำงานผิดพลาดของกระบวนการ หรือความน่าเชื่อถือของระบบความปลอดภัย

SIL 1 เป็นระดับความปลอดภัยที่ต่ำที่สุด ส่วน SIL 4 เป็นระดับที่สูงที่สุด

Safety Integrity Level หรือ SIL มีความสำคัญอย่างไร

Safety Integrity Level หรือ SIL ซึ่งเป็นตัวเลขที่บอกถึงระดับความสามารถของระบบรักษาความปลอดภัยนั้น จะใช้ในระบบรักษาความปลอดภัยด้วยเครื่องมือวัด Safety Instrumented System หรือ SIS ซึ่งก็เป็นเครื่องมือลดความอันตรายหรือจำกัดความอันตรายประเภทหนึ่งคล้ายๆกับ ระบบควบคุมทั่วไป Basic Process Control System ระบบป้องกันอันตรายเชิงกล เช่น วาล์วระบายความดัน Pressure Safety Valve หรืออื่นๆ

เช่นดังรูปข้างล่าง ที่เห็นได้ว่า ระบบรักษาความปลอดภัยด้วยเครื่องมือวัด Safety Instrumented System หรือ SIS เป็นส่วนหนึ่งที่ใช้ลดความเสี่ยง risk จากในระดับที่ยอมรับไม่ได้ Inherent risk ลดลงจนถึงระดับที่ยอมรับได้ level of tolerable risk

โดยถ้าระบบควบคุมทั่วไป Basic Process Control System นั้นเกิดทำงานผิดปกติหรือไม่สามารถควบคุมระบบได้อีกต่อไป หรือการทำงานที่ผิดพลาดของผู้ปฎิบัติงาน ระบบรักษาความปลอดภัยด้วยเครื่องมือวัด Safety Instrumented System หรือ SIS ก็จะเริ่มการทำงานอย่างอัตโนมัติ ที่เป็นเช่นนั้นได้เพราะโดยปกติแล้วระบบรักษาความปลอดภัยด้วยเครื่องมือวัด Safety Instrumented System หรือ SIS จะเป็นระบบที่ทำงานอย่างอิสระจากกันกับระบบควบคุมทั่วไป Basic Process Control System

ประโยชน์ของ Safety Integrity Level หรือ SIL

• ช่วยให้ระบบหรือกระบวนการผลิตนั้นสามารถหยุดหรือคงอยู่ในสภาวะที่ปลอดภัยได้
• ช่วยลดความอันตรายหรือผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น

การหาค่าของระดับความปลอดภัย SIL Classification หรือ SIL Determination

SIL Classification หรือ การหาค่าของระดับความปลอดภัยนั้น เป็นวิธีมาตราฐานสากลที่ถูกระบุไว้ในหลายๆระบบ หนึ่งในระบบมาตราฐานสากลที่เป็นที่รู้จักกันดีคือ ANSI/ISA S84.00.01 (IEC 61511-mod) ซึ่งเป็นระบบมาตราฐานสากลที่ใช้กันอย่างกว้างขวางในระบบรักษาความปลอดภัยด้วยเครื่องมือวัด

โดยมาตราฐาน ISA S84.00.01 (IEC 61511-mod) ได้นำเสนอวิธีหาค่าของระดับความปลอดภัย SIL Classification ไว้หลายวิธีมีทั้งแบบเชิงปริมาณและแบบวิธีเชิงคุณภาพ

2 วิธีหลักๆ ที่ใช้กันอย่าแพร่หลายในอุตสาหกรรมน้ำมันกับก๊าซในการหาค่าระดับความปลอดภัย SIL Classification นั้นคือ 1) แบบใช้กราฟความเสี่ยง Risk Graph และ 2) แบบวิเคราะห์ชั้นความปลอดภัย Layer of Protection Analysis หรือ LOPA

ความเชื่อมโยงของ Safety Integrity Level (SIL) กับ Process Safety Management (PSM)

SIL (Safety Integrity Level) แม้ไม่ได้เป็น “ข้อกำหนดทางกฎหมายโดยตรง” แต่ในทางปฏิบัติ มักถูกบังคับใช้ทางอ้อม ผ่านการศึกษาด้านความปลอดภัย และข้อกำหนดของหน่วยงานกำกับดูแล เช่น IEC

หรือเราอาจจะเจอว่าตาม project specification จะมีการกำหนดว่า “ต้องออกแบบและบริหารความเสี่ยงให้เป็นไปตามหลักวิศวกรรมที่ยอมรับโดยทั่วไป” หรือในการ audit เราอาจจะต้องพิสูจน์ “ว่าระบบที่ออกแบบไว้มีความปลอดภัยเพียงพออย่างไร”

แต่ความจำเป็นในการทำ SIL (Safety Integrity Level) ของระบบ Safety Instrumented System (SIS) สามารถอธิบายได้ชัดเจนมากขึ้นเมื่อโยงเข้ากับ PSM (Process Safety Management) เพราะในทางปฏิบัติ SIL คือเครื่องมือสำคัญสำหรับป้องกันอุบัติเหตุร้ายแรง Major Accident Hazard (MAH) เช่น ระเบิด ไฟไหม้ การรั่วไหลสารอันตราย

โดย SIL Classification จะเริ่มเข้ามาตั้งแต่ Process Hazard Analysis (PHA) element โดยผ่านการศึกษา Layer Of Protection Analysis (LOPA) ที่ทำหน้าแปลงผลเชิงคุณภาพจาก HAZOP ให้เป็น ข้อกำหนดเชิงปริมาณของระบบป้องกัน ทำให้การบริหารความเสี่ยงของ PSM มีความชัดเจน ตรวจสอบได้ และไม่ขึ้นกับความเห็นส่วนบุคคล

หลังจากนั้น SIL จะสนับสนุน PSM ด้าน Mechanical Integrity (MI) โดยผ่านการศึกษา SIL verification และ Validation เพื่อต้องการความมั่นใจว่าอุปกรณ์ด้านความปลอดภัย “ยังทำงานได้จริงตลอดอายุการใช้งาน” ผ่านการคำนวน

• Probability of Failure on Demand (PFD) หรือ Risk Reduction Factor (RRF)
• Proof Test Interval (PTI)
• วางแผนบำรุงรักษาและทดสอบระบบ Preventive Maintenance and Inspection