การชี้บ่งอันตราย (Hazard Identification) ของงานรื้อถอนแท่นผลิตปิโตรเลียม (Platform Decommissioning)

ขั้นตอนแรกของการชี้บ่งอันตราย Hazard Identification ของการรื้อถอน Decommissioning คือ การเลือกวิธีการรื้อถอน เครื่องมือ เพราะสิ่งที่ต้องคำนึงถึงนอกจากเรื่องความปลอดภัยของผ้ปฏิบัติงานยังรวมถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยเรียกวิธีการนี้ว่า Best Practice Environmental Option (BPEO) โดยทั้งนี้วิธีที่จะจะถูกเลือกใช้จะขึ้นอยู่กับ วิธีการทำความสะอาด Cleaning and decontamination method และเกณฑ์การยอมรับได้ของการทิ้งท่อไว้ในบริเวณดังกล่าว piping leaving-in-place ปัจจัยเงินลงทุน และปัจจัยต่างๆ

ชิ้นส่วนต่างๆที่ต้องทำการรื้อถอน อาทิเช่น

• แท่นส่วนการผลิต Topside
• ฐานรองรับแท่นการผลิต Jacket
• ท่อที่นำสารปิโตรเลียมขึ้นมาจากหลุม Riser หรือ Conductor
• ท่อในทะเล Subsea pipeline
• ฐานรองรับท่อในทะเล Subsea pipeline structure
• ท่าเทียบเรือ Mooring

โดยวิธีการรื้อถอนมีอยู่สามวิธีหลักๆคือ คือรื้อถอนทั้งหมด Complete removal หรือรื้อถอนแค่บางส่วน Partial removal หรือทิ้งไว้ที่เดิม Leaving in place และก็ยังมีทางเลือกย่อย option อีกมาก เช่น  

• รื้อถอนทั้งหมดสำหรับใช้งานที่พื้นที่อื่น
• รื้อถอนทั้งหมดแล้วนำขึ้นฝั่งเพื่อกำจัด dismantling and disposal เพื่อขายเป็นโลหะ
• รื้อถอนทั้งหมดแล้วนำขึ้นฝั่งเพื่อขัดใหม่ refurbishment เพื่อนำกลับไปใช้ในสถานที่ใหม่
• รื้อถอนทั้งหมดสำหรับทำเป็นแนวประการังเทียม Artificial Reefing ที่จุดอื่น
• ทิ้งไว้ที่เดิม leaving in place แล้วฝังกลบ buring

โดยทั้งนี้การเลือกวิธีใดๆนั้น ขึ้นกับปัจจัยต่างๆ เช่น ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ความคุ้มทุน สภาพของเครื่องมือส่วนต่างๆ และอื่นๆ

 ขั้นตอนขั้นต้น Overview Phase การรื้อถอนแท่นการผลิด Platform Decommissioning จะประกอบไปด้วยอะไรบ้าง

ขั้นตอนในการรื้อถอนมีประกอบไปด้วยกันหลายระดับ โดยในที่นี้จะพูดถึงระดับขั้นต้นเท่านั้น ไม่รวมถึงงานปลีกย่อยที่อยุ่ในแต่ละขั้นตอน โดยขั้นตอนขั้นต้น Overview phase จะประกอบไปด้วย

1. ปิดปากหลุม Well plugging and decommissioning
2. ตัดท่อตัวนำ Cutting of conductors
3. ถอนและทำความสะอาดท่อ Disconnecting, purging, and sealing pipelines and risers
4. ย้ายสารที่มีอยู่ในระบบ Removal of platform inventory
5. ตรวจสอบกระบวนการผลิตก่อนเริ่มงานรื้อถอน Ensure process safe for subsequent operation
6. หยุดการทำงานทั้งหมด หน่วยสนับสนุน ระบบไฟฟ้า และอื่นๆ ของแท่นการผลิต Final shutdown of facilities
7. รื้อถอนส่วนบนของแท่นการผลิต Dismantling of topsides
8. รื้อถอนทั้งหมดหรือบางส่วนของส่วนขาของแท่นการผลิต Dismantling and removal of the jacket
9. ย้ายสิ่งที่รื้อถอนขึ้นสู่เรือ Loading to means of transport
10. ยกลงจากเรือสู่บนฝั่ง Unloading from means of transport to land

ผลกระทบของการรื้อถอนแท่นขุดเจาะ Platform Decommissioning Impacts มีอะไรบ้าง

ความอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นในช่วงกิจกรรมการรื้อถอน อาจแบ่งออกเป็นกว้างๆ ได้เป็น 4 ส่วน คือ

1. ผลกระทบอันตรายจากการรั่วไหลโดยอุบัติเหตุ accidental spill หรือหลุดหล่นช่วงการรื้อถอน discharge during disassembly เรียกรวมๆว่า Pollution from abandoned wells
2. ผลกระทบจากสารเคมีที่ใช้ที่ใช้ทำความสะอาดซึ่งจะมีการปนเปื้อนน้ำมัน Pollution from chemical/ contaminated media
3. ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับสิ่งมีชีวิตใต้ฐานขุดเจาะ Pollution to marine life, shell mounds
4. ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับพื้นทะเลจากการจอดเรือรื้อถอน หรือการถอนขาของฐานการขุดเจาะ Resuspension of sediment from anchoring used to position decommissioning vessels or jacket removal.

อุปกรณ์เครื่องมือหรือเครื่องจักรที่ต้องใช้งานในระหว่างการรื้อถอนแท่นขุดเจาะ

ชื่ออุปกรณ์ เครื่องจักร	หน้าที่การทำงาน
เรือ Heavy Lifting Vessel (HLV)	ใช้ยกตัวแท่นขุดเจาะส่วนบน Top Side และขาของแท่นขุดเจาะ Jacket ขึ้นจากน้ำทะเล เพื่อยกไปวางบนเรือขนส่ง Material Barge
อุปกรณ์ตัดเสาเข็ม Pile Cutting Tool	ตัดเสาเข็มจากภายในตัวเสาเข็ม ซึ่งอาจจะเป็นการตัดโดยใช้น้ำความดันสูง Abrasive Water Jet (AWJ) หรือใช้เป็นเครื่องตัดเหล็ก
อุปกรณ์ช่วยตรวจสอบ Remotely Operated Vehicle (ROV)	ใช้ช่วยในการตรวจสอบสภาพของอุปกรณ์ที่อยู่ในทะเล เช่น ขาตั้งแท่น ระบบท่อ ต่างๆ และยังสามารถช่วยแยกชิ้นส่วนและฝังท่อที่อยู่ในทะเล
อุปกรณ์ช่วยปรับแรงดันของนักดำน้ำ Support Saturation Diving	ใช้ช่วยปรับสภาพแรงดันของนักดำน้ำ ที่ต้องใช้งานระหว่าง งานเตรียม งานตรวจสอบ งานถอนชิ้นส่วน หรืองานฝังท่อ
เรือขนถ่ายอุปกรณ์ Cargo Barge	ใช้สำหรับเคลื่อนย้ายอุปกรณ์ส่วนต่างๆ Topside, Jacket ไปยังจุดที่ต้องการ
เรือลากจูง Tug Boat	ใช้สำหรับลากจูง towing เรือขนถ่ายอุปกรณ์ Cargo Barge

ตัวอย่างปัจจัย ประเด็นผลกระทบ และมาตราการการป้องกันและแก้ไข เช่น

อันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นในช่วงปิดปากหลุม Well plugging and decommissioning

• อันตรายจากการรั่วไหลของสารติดไฟ
• อันตรายจากการรั่วไหลของสารที่ก่อให้เกิดมลพิษต่อสุขภาพ
• อันตรายจากการเกิดไฟไหม้ และการระเบิด
• อันตรายจาการชน Collision
• อันตรายจากการที่มีสิ่งของตกหล่น Dropped objects ทั้งที่อาจจะตกลงสู่ตัวแท่น onboard หรือตกลงสู่ทะเล overboard
• อันตรายจากการสภาพอากาศ

อันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นในงานตัดท่อนำส่ง cutting of riser or conductors

อันที่จริงอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นจากการตัดท่อนำส่ง rise or conductor ขึ้นอยุ่กับเทคนิดการตัด ว่าจะเป็นแบบใช้เครื่องจักร mechanical ใช้ความร้อน thermal ใช้การระเบิด explosive หรือใช้เคมีไฟฟ้า electrochemical แต่ไม่ว่าจะเป็นแบบไหนก็เกี่ยวข้องกับการทำงานใต้น้ำโดย Remotely Operated Vehicle กับนักดำนำ diver

โดยอันตรายที่สำคัญได้แก่

• ของที่ตกลงจากฐานทำอันตรายกับนักดำน้ำ
• ตัดจุดที่สำคัญผิดทำให้โครงสร้างเสียสมดุล Fail of cutting activity making the structure unstable
• จำนวนนักดำน้ำที่มากเกินความจำเป็น ทำให้มีความเสี่ยงต่ออันตรายมากกว่าที่ควรจะเป็น
• ความเสี่ยงในการทำลายหลุมที่โดนปิดไปแล้ว ถ้าใช้เทคนิดการระเบิด
• น้ำมันปนเปื้อน และส่งผลกระทบรุนแรงต่อส่งมีชีวิตในน้ำทะเล marine life ถ้าใช้เทคนิคการระเบิด
• ความผิดพลาดจากการยก การถอน และการขนส่งท่อนำส่ง ขึ้นไปสู่ชั้นวางท่อ pipedeck
• อันตรายที่อาจจะเกิดการชน Collision  

อันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นจากการย้ายสารที่มีอยู่ในระบบ Disconnecting, purging and sealing pipelines and risers

• อันตรายจากการสัมผัสสารก่อมะเร็ง Toxic, hydrocarbon, asbestos ชิ้นส่วนที่ปล่อยรังสี และอื่นๆ
• อันตรายจากการรั่วไหลของสารติดไฟกิจกรรมในระหว่างการย้ายสาร เช่น depressurizing, purging and cleaning operation
• อันตรายของผู้ปฎิบัติงานที่ต้องทำงานในที่อับอากาศ confined space or oxygen-depleted atmosphere

อันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นกับระบบก่อนเริ่มงานรื้อถอน

งานรื้อถอนนี้รวมถึง งานตัด งานเชื่อม งานยกส่วนบนของแท่นการผลิต ซึ่งอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นได้แก่

• การตกค้างของสารที่อยู่ในระบบ Residues
• การไล่สาร purging ที่มีอยู่ในระบบที่ไม่สมบูรณ์

อันตรายที่อาจจะเกิดในระหว่างการหยุดระบบ Final Shutdown of facilities

• อันตรายจากการที่ไม่มีไฟฟ้าควบคุมระบบ ไฟฟ้าสื่อสาร ไฟฟ้าสำหรับระบบอุปโภค
• อันตรายในระหว่างการตัดสายฟ้ากำลัง ที่อาจจะยังจ่ายไฟอยู่ live cable ที่อาจทำให้เกิดไฟฟ้าช็อตขึ้นได้
• อันตรายจากการเผาไหม้ของฉนวน insulation of electrical cable ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดมลพิษทางสุขภาพหรือเกิดไฟไหม้ได้

อันตรายจากงานรื้อถอนแท่นขุดเจาะที่อยู่เหนือน้ำทะเล Dismantling of Topsides

วิธีการรื้อถอนแท่นขุดเจาะที่อยู่เหนือทะเล Dismantling of Topsides ใช้วิธีย้อนกลับวิธีการติดตั้ง reverse installation และจะยกออกโดย heavy lift crane ยกไปวางบนเรือบรรทุก Material barge

• อันตรายจากการที่ของตก dropped objects ขณะทำการยก ทั้งที่อาจจะตกลงสู่ตัวแท่น onboard หรือจะตกลงน้ำ overboard ซึ่งอาจจะเกิดจากการประเมิน Centre of gravity (COG) ของอุปกรณ์ผิดตำแหน่งไป หรือข้อมูลน้ำหนักในการยกไม่ถูกต้อง
• อันตรายจากการตัดบางส่วนของแท่นเหนือน้ำทะเลออกไป ส่วนที่เหลืออยู่ยังมีความแข็งแรงทางโครงสร้างอยู่
• อันตรายจากการเสียสภาพของจุดที่ไว้ใช้ยก lifting lug
• อันตรายจากการทำงานในที่สูง Work at dangerous height
• อันตรายจากการทำงานบนนั่งร้านชั่วคราว temporary scaffolding
• อันตรายจากสภาพอากาศ

อันตรายจากการตัดสินใจที่จะเลือกใช้วิธีทิ้งไว้ที่เดิม Leaving installation in place

• อันตรายจากการกัดกร่อน การแตกหักจากความล้า โดยเฉพาะถ้าเป็นการทิ้งขาเหล็ก steel jacket ไว้ที่เดิม
• ปัญหาที่อาจจะตามมาของการติดตั้งทุ่นลอยบอกตำแหน่ง Navaids การดูแลและบำรุงรักษา   

อันตรายจากในระหว่างการรื้อถอนขาของตัวแท่นขุดเจาะ Dismantling and removal jacket

• อันตรายจากชิ้นส่วนที่ยังเหลือ jacket stumps อยู่ในน้ำกระทำกับผู้ใช้ทำทะเลคนอื่น ถ้าเป็นการตัดออกแค่บางส่วน หรือเจอบางส่วนที่ไม่สามารถรื้อถอนออกได้ 
• อันตรายสารสารเคมีทีอาจตกค้างอยู่ในขาของตัวแท่น เช่น diesel with sulphate reducing bacteria (SRB)