การชี้บ่งอันตรายและผลกระทบในเชิงการจัดการ Hazard and Effect Management Process (HEMP)

เพื่อให้เห็นภาพรวมของโรงงานนั้นว่า ความอันตรายมีในด้านไหนบ้าง แล้วมีวิธีการจัดการอะไรอยู่บ้าง มีวิธีการควบคุมอย่างไรเมื่อเกิดเหตุ การศึกษา HEMP มีประโยชน์อย่างมาก

m.pongsakorn_ta@hotmail.com

Line ID: pongsakorn023

(66)94-459-2885

พงศกร มลธุรัช

HEMP คืออะไร

HEMP หรือ Hazard and Effect Management Process คือ การศึกษาชี้บ่งอันตรายวิธีหนึ่ง เหมือน HAZID หรือ HAZOP แต่วัตถุประสงค์นั้นมีความแตกต่างกัน โดย HEMP จะมึึ่งเน้นไปที่วิธีการจัดการ หรือ Management มากกว่า HAZOP ที่จะเน้นไปที่การทำงานกับเครื่องมือ เครื่องจักรมากกว่า

ประโยชน์ของ HEMP คืออะไร

ประโยชน์ของ HEMP ในด้านการจัดการมีหลายอย่าง ยกตัวอย่าง เข่น

  • ค้นหาความอันตราย (Treats) ต่อกระบวนการผลิต คน สิ่งแวดล้อม ทั้งที่อาจจะเป็นสาเหตุเดี่ยวๆ หรือสาเหตุแบบผสม (combination)
  • ตรวจดู ระบบหรือวิธีป้องกัน (Barriers) ทั้งที่เป็นเครื่องมือ (physical) หรือแบบการจัดการ (non-physical) เช่น การออกแบบ (Design) การตรวจสอบ (Inspection) วิธีการปฏิบัติงาน (Procedure)
  • ค้นหาสาเหตุที่จะทำให้ ระบบหรือวิธีป้องกัน (Barrier) นั้นไม่สามารถทำงานได้ (Escalation)
  • วิเคราะห์ระบบลดหรือจัดการ (Mitigation and Recovery Measures) เมื่อเกิดเหตุขึ้น เช่น ระบบดับเพลิง การอพยพ การติดต่อกับภายนอกโรงงาน

HEMP มีขั้นตอนการศึกษาอย่างไร

ในขั้นตอนการศึกษา HEMP หรือ Hazard and Effect Management Plan นั้นมีหลักการไม่ต่างจากการศึกษาการชี้บ่งอันตรายแบบอื่นๆ คือ มีหัวใจในการศึกษาด้านความอันตรายอยู่ 4 อย่างคือ ชี้บ่ง (identify) วิเคราะห์ (assess) ควบคุม (control) และ ลดและกู้คืน (recovery)

โดยสรุปขั้นตอนการทำ HEMPS เป็น

  1. ชี้บ่งอันตรายของโครงการหรือหน่วยการผลิต และพิจารณาผลกระทบต่อ คน สิ่งแวดล้อม
  2. ระบุระบบหรือวิธีป้องกัน (Barrier) ที่มีอยู่
  3. ประเมินความเสี่ยงสูงสุดที่เป็นไปได้
  4. ระบุระบบหรือวิธีลด กู้คืนความอันตราย (Mitigation and Recovery Measure)
  5. รวบรวมรายการที่มีความเสี่ยงสูง (Hazard and Effect Register หรือ HER)
  6. เปรียบเทียบผลที่ได้กับแนวนโยบายของทางโรงงาน
  7. ถ้าผลที่ได้ยังมีค่าเกินกว่าที่ยอมรับได้ ก็ต้องพิจารณาหาเครื่องมือลดความเสี่ยงเพิ่มเติม

ในขั้นตอนการศึกษา สำหรับบางกรณีศึกษาที่มีค่าวามเสี่ยงสูง เพื่อพิจารณาให้เห็นภาพรวมของทุกระบบที่มีอยู่ หนึ่งในเครื่องมือที่ถูกนำมาใช้ในการศึกษาอย่างละเอียดคือ BowTie Analyis

ความยากอีกประการหนึ่งก็คือ การตรวจสอบว่าความเสี่ยงที่เกิดขึ้นนั้นอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้หรือไม่นั้น การวิเคราะห์ความอันตรายเชิงคุณภาพอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ อาจจำเป็นต้องมีการวิเคราะห์ความอันตรายเชิงปริมาณ (Quanlitative Risk Assessment)ควบคู่เข้ามาด้วย