การชี้บ่งอันตรายแบบตั้งคำถาม (อะไรจะเกิดอะไรขึ้น-ถ้า) What-If Analysis

What-If analysis ถือเป็นวิธีชี้บ่งอันตรายพื้นฐาน ง่ายต่อการเริ่มการศึกษา การวิเคราะห์ ผลที่ได้สามารถนำไปต่อยอดในรายละเอียด แต่ต้องพึ่งพาอาศัยประสบการณ์ของผู้เข้าร่วมประชุมเป็นสำคัญ

m.pongsakorn_ta@hotmail.com

Line ID: pongsakorn023

(66)94-459-2885

พงศกร มลธุรัช

What-If analysis คืออะไร

What-If analysis คือหนึ่งในวิธีการวิเคราะห์อันตรายอย่างง่าย โดยผ่านการตั้งคำถาม what-if หรือ อะไรจะเกิดขึ้น-ถ้า ซึ่งโดยในช่วงหลังมานี้เราอาจจะรู้จักการชี้บ่งความเสี่ยงของกระบวนการ เช่น HAZOP หรือ FMEA ซึ่งมีระเบียบวิธีการทำงานที่ค่อยข้างชัดเจน มีความละเอียดสูง แต่ก่อนหน้าที่จะมาถึงตรงนี้การศึกษาชี้บ่งอันตรายอย่างง่ายแบบวิธี What-if analysis นั้นมีมาแต่เดิมก่อน

วัตถุประสงค์ในการศึกษาชี้บ่งอันตรายผ่านการตั้งคำถาม อะไรจะเกิดขึ้น-ถ้า นั้นมีวัตถุประสงค์เช่นเดียวกับการศึกษาชี้บ่งอันตรายแบบอื่นๆ คือ สามารถนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษาไปใช้ทำงานในรายละเอียด detailed design ได้ต่อไป

ข้อดี What-If analysis คืออะไร

ข้อดีของการศึกษาชี้บ่งอันตรายด้วยคำถาม อะไรจะเกิดขึ้น-ถ้า หรือ What-If analysis นั้นมีด้วยกันสองถึงสามประเด็น แต่ข้อเสียก็มีตามมาเช่นกัน

ข้อดี ได้แก่

ประหยัดเวลาในการทำงาน
ไม่จำเป็นต้องใช้ข้อมูลจำนวนมากก่อนเริ่มการศึกษา
สามารถเจอคำถามหรือปัญหาในลักษณะเชิงลึก ที่คาดไม่ถึง
สามารถวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดจากหลายแหล่งพร้อมกันได้ combination failure

ข้อเสีย ได้แก่

คำถามไม่เป็นระบบ ผู้เข้าประชุมสามารถถามตรงไหนตอนไหนก็ได้ ทำให้มีโอกาสถามกลับไปกลับมา
จำเป็นต้องพึ่งประสบการณ์ของผู้นำการประชุมและผู้เข้าร่วมประชุม
อาจมีความเสี่ยงหรือความอันตรายที่ยังไม่ได้ผ่านการวิเคราะห์ ถ้านึกไม่ออก
บางคำถามอาจดูไม่มีทางเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้น

What-If analysis สามารถใช้ตอนไหนในโครงการ

เนื่องจากความง่ายของการศึกษาชี้บ่งอันตรายแบบตั้งคำถาม อะไรจะเกิดขึ้น-ถ้า หรือ What-If analysis นั้นจึงสามารถนำมาประยุกย์ใช้ได้ในตลอดทั้งกระบวนการโครงการ ไม่ว่าจะเป็นช่วงตั้งต้น concuptual design ช่วงรายละเอียด detailed design ช่วงก่อสร้าง construction phase ช่วงทดสอบเครื่องจักร commissioning, test run ช่วงเตรียมระบบก่อนหยุด decommissioning หรือช่วงถอดถอนเครื่องจักร demolition

โดยเพื่อความง่ายต่อผู้ปฏิบัติงานจริง ส่วนใหญ่แล้วผลจากการศึกษา What-If analysis จะเอามาจัดทำ รายการตรวจสอบก่อนเริ่มปฏิบัติงาน หรือ Checklist เพื่อลดความยุ่งยากในการทำงาน ง่ายต่อการตรวจสอบ สามารถส่งต่อให้เกิดการทำซ้ำได้

หน้าตาของ What-If analysis เป็นยังไง

หน้าตาของ What-If analysis ตามระเบียบกรมโรงงานอุตสาหกรรมว่าด้วยหลักเกณฑ์การชี้บ่งอันตราย การประเมินความเสี่ยงและการจัดทำแผนงานบริหารจัดการความเสี่ยง พ.ศ.2543 เป็นไปตามรูปข้างล่าง

International Standard of What-If Analysis

What-If Analysis เป็นเทคนิคชี้บ่งอันตรายที่สร้างขึ้นมาโดย Center of Chemical Process Safety (CCPS) โดยอธิบายวิธีการไว้ใน Hazard Evaluation Guidelines (1992)